32014L0026

Markmið tilskipunarinnar er í fyrsta lagi að bæta starfshætti rétthafasamtaka með því að setja samræmdar reglur um stjórnhætti, gagnsæi starfsreglna og fjármálaskipulag þeirra. Þær reglur eiga að tryggja viðeigandi þátttöku rétthafa í ákvarðanaferli rétthafasamtaka og upplýsingaflæði til rétthafa, annarra rétthafasamtaka, þjónustuveitenda og alls almennings. Þá eiga reglurnar að tryggja að umsýsla tekna sem rétthafasamtök innheimta fyrir hönd rétthafa sé í lagi.

Í öðru lagi er markmið tilskipunarinnar að koma á samræmdum reglum um fjölþjóðleg leyfi sem veitt verða af rétthafasamtökum um afnot af tónlist á netinu í þeim tilgangi að tryggja aukið framboð slíkrar þjónustu. Í því skyni er í tilskipuninni kveðið á um hvaða kröfur rétthafasamtök, sem munu geta veitt slík fjölþjóðleg leyfi, þurfi að uppfylla. Þau skilyrði varða hæfni viðeigandi samtaka til vinnslu mikils gagnamagns, skilyrða um að viðkomandi samtök hafi tæknilega getu til að staðfesta nákvæmlega hvaða tónlistarverk séu notuð í netveitum og hæfni til að tryggja skjóta innheimtu endurgjalds fyrir slík not.

Í bréfi utanríkismálanefndar Alþingis til utanríkisráðherra, dags 4. mars 2016 lýsti nefndin áhyggjum af því að kröfur tilskipunar 2014/26/ESB á sviði höfundarréttar gætu reynst sérstaklega íþyngjandi fyrir íslensk rétthafasamtök í ljósi smæðar þeirra. Í bréfinu beindi nefndin einnig þeim tilmælum til utanríkisráðherra að óskað yrði eftir aðlögun á þeim þáttum tilskipunarinnar sem reynst geta íslenskum samtökum á þessu sviði of íþyngjandi. Framangreindar athugasemdir utanríkismálanefndar komu fram í kjölfar samráðs við Alþingi á grundvelli 2. gr. reglna um þinglega meðferð EES-mála.

Á fundum fulltrúa Íslands með framkvæmdastjórn ESB kom þó skýrt fram af hálfu framkvæmda-stjórnarinnar að slíkum óskum um aðlögun eða undanþágu yrði hafnað. Var vísað til þess að í umræðum um tillögu að tilskipuninni hjá stofnunum ESB hefði komið fram sambærilegar óskir um undanþágur fyrir höfundarréttarsamtök í smáríkjum innan ESB, t.d. Möltu. Við afgreiðslu á tilskipuninni var þessu sjónarmiði hins vegar hafnað með þeim rökum að slíkar undanþágur myndu ganga gegn markmiðum tilskipunarinnar.

Í ljósi framangreinds hefur verið séð til þess í ákvörðun sameiginlegu EES-nefndarinnar að íþyngjandi ákvæði tilskipunarinnar um skýrslugerð rétthafasamtaka mun ekki taka gildi fyrr en fjárhagsárið 2019. Það veitir rétthafasamtökum lengri frest til að laga starfsemi sína að kröfum tilskipunarinnar.
Samráð hefur verið haft við viðkomandi rétthafasamtök um þróun málsins og upptöku gerðarinnar í EES-samninginn.

Ákvörðunin kallar á lagabreytingar. Setja þarf ný lög sem kveða m.a. á um samræmdar reglur um stjórnhætti, gagnsæi starfsreglna og fjármálaskipulag samtaka rétthafa höfundaréttar. Í öðru lagi að koma á samræmdum reglum um fjölsvæða leyfi sem rétthafasamtök veita til afnota af tónlist á netinu.