32019L0883

Tilskipuninni er ætlað að koma í stað eldri tilskipunar um sama efni nr. 2000/59/EB sem er á forræði umhverfis- og auðlindaráðuneytisins. Tilskipunin felur jafnframt í sér breytingar á tilskipun 2010/65/ESB um formsatriði við skýrslugjöf að því er varðar skip sem koma í og/eða láta úr höfn í aðildarríkjunum sem eru á forræði samgöngu- og sveitastjórnarráðuneytisins. Vakin er athygli á því að Reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins nr. 2019/1239 frá 20. júní 2019 um stofnun „European Single Window environment“ fellir úr gildi tilskipun 2010/65 frá og með 15. ágúst 2025.Markmið hinnar nýju tilskipunar er ætlað að vernda hafumhverfið frá neikvæðum áhrifum úrgangs frá skipum sem nota hafnir innan bandalagsins, á sama tíma og greið skipaumferð er tryggð.  Þetta er gert með því að bæta móttökuaðstöðu í höfnum og afhendingu úrgangs í höfnum. Skilgreining á úrgangi frá skipum er víkkuð út og nær nú til alls úrgangs sem verður til í skipi eða við lestun eða aflestun eða við hreinsun og sem falla undir Marpol viðauka I, II, IV, V og VI.    Farmleifar og úrgangur úr hreinsikerfum skipa bætast við gildissvið tilskipunarinnar. Tilskipunin gildir áfram um öll skip nema herskip og skip í eigu annarra ríkja og þjónustuskip hafnanna. Aðildarríkin mega undanþyggja skip sem einungis liggja við akkeri frá ákvæðum um tilkynningaskyldu, afhendingu úrgangs og gjaldtöku.  Tilskipunin gildir  um allar hafnir þar sem framangreind skip hafa venjulega viðkomu. Aðildarríkin eiga að sjá til þess að formskilyrði og framkvæmd við móttöku og afhendingu úrgangs séu einföld, hraðvirk og umhverfisvæn, að öryggis sé gætt og að þau seinki ekki skipum. Tilkynningar og form verða samræmd Marpol kerfinu og verða sendar rafrænt í gegnum SafeSeaNet kerfið.  Tilkynningar um úrgang á grundvelli núgildandi reglna eru nú þegar sendar í gegnum SafeSeaNet kerfið fyrir Ísland. Tryggja skal aðskilda móttöku til að auðvelda endurvinnslu í samræmi við  tilskipun 2008/98/ESB um úrgang og Marpol samninginn.  Reglur um flokkun úrgangs í landi gilda því líka um úrgang sem er afhentur í höfnum. Við gerð áætlana hafna um móttökuaðstöðu og afhendingu úrgangs eru sett ítarlegri ákvæði um samráð við gerð áætlana og aukin  upplýsingaskylda fyrir notendur.   Mikilvæg breyting varðar staðfestingartímabil áætlana sem verður á  5 ára fresti í stað 3 ára, nema ef miklar breytingar hafi verið gerðar á móttökuaðstöðunni.  Heimilt verður fyrir smærri hafnir þar sem ekki er atvinnustarfsemi  að sleppa að gera áætlanir en þá verður fyrirkomulag um móttöku á úrgangi í þeim höfnum að vera hluti af samþykktum viðkomandi sveitarfélags. Tilkynningaskylda um úrgang mun ná til sömu skipa og skila Safe SeaNet tilkynningum skv. tilskipun 2002/59/EC.  Skoða þarf nánar hvort fiskiskip stærri en 45 m komi til með að falla undir tilkynningaskyldu um úrgang.  Túlka má gildissviðsákvæði Safe SeaNet tilskipunarinnar þannig að fiskiskip falli ekki þar undir, en í greiningu Noregs á tilskipuninni er ætlunin að fiskiskip og skemmtibátar stærri en 45m verði tilkynningaskyld eins og önnur skip.  Afhending á úrgangi á að vera í samræmi við reglur Marpol samningsins og gildir afhendingarskyldan um öll skip. Hafnaryfirvöld skulu afhenda móttökukvittun en undanþágu má gera fyrir ómannaðar afskekktar hafnir. Skip geta að uppfylltum ákveðnum skilyrðum haldið til næstu hafnar ef sýnt er fram á að nægilegt geymslurými sé um borð og ef skip liggur við akkeri í minna en 24 tíma.  Úrgangi skal þó skilað fyrir brottför ef ljóst er að ekki er móttökuaðstaða í næstu viðkomuhöfn eða ef höfnin er óþekkt. Hafnir skulu áfram ákveða fast úrgangsgjald (indirect fee) sem gildir fyrir öll skip án tillits til þess magns sem skilað er, en það getur verið mismunandi m.a. eftir stærð og tegund skipa og tegund úrgangs. Gjaldið gildir einnig um stærri fiskiskip og skemmtibáta og nær til móttöku á fiskinetum og úrgangi sem festist í  netunum í sjó.  Hægt er að setja aukagjald ef magnið er óvenju mikið  Þessar reglur eiga að stuðla að frekari samræmingu á upphæð gjaldanna í höfnum.  Fasta úrgangsgjaldið gildir ekki um afhendingu farmleifa né um úrgang frá hreinsikerfi útblásturslofts  sem greitt er fyrir m.a. með tilliti til stærðar og tegundar úrgangs.  Skýrari reglur eru settar um hvaða kostnaðarþættir falla undir fasta úrgangsgjaldið og fyrir hvaða kostnað er hægt að taka breytilegt gjald. Einnig geta skip fengið lækkun á gjaldinu ef þau hafa umhverfisvæna umhverfisstjórnun á úrgangsmálum um borð. Áfram verður hægt að fá undanþágur frá ákvæðum um tilkynningaskyldu, afhendingarskyldu og úrgangsgjaldi þegar skip eru í áætlanasiglingum. Skilyrðin fyrir slíkum undanþágum eru tekin upp í tilskipunina til að samræma framkvæmdina í aðildarríkjunum.   Eru þau að mestu í samræmi við þær kröfur sem gerðar hafa verið hér á landi samkvæmt núgildandi tilskipun.  Kröfur um eftirlit eru auknar og ber nú að framkvæma eftirlit með því að öllum skyldum tilskipunarinnar sé framfylgt.  Framkvæma skal eftirlit á a.m.k. kosti 15% einstakra skipa sem koma til hafnar.  Framkvæmdarstjórn ESB mun setja framkvæmdareglugerð um eftirlitið.  Mun aukið eftirlit auka kostnað yfirvalda og taka þarf ákvörðun um hvernig þetta eftirlit verður framkvæmt. Krafa er um að starfsfólk hafna sem vinnur með úrgangsmál fái þjálfun sérstaklega með tilliti til heilsu og öryggismála. Þegar hefur verið tekin ákvörðun um að setja eina sameiginlega gátt fyrir tilkynningar sjófarenda með reglugerð 2019/1239 og er sú reglugerð í skoðun hjá EFTA ríkjunum, en með henni fellur úr gildi tilskipun 2010/65. Framkvæmdarstjórnin getur tekið ákvarðanir um að breyta tilskipuninni og viðaukum við tilskipunina til að aðlaga hana breytingum í Marpol samningnum. (gr. 18 og 19) Framkvæmdastjórnin mun gefa út innleiðingarreglugerð um- hvað þykir hæfilegt geymslurými.(gr. 7.4 í tilskipun)-um hvaða skip sem fá þjónustu utan opnunartíma falli undir breytilegt gjald (gr.8.4)-um aðferðarfræði um eftirlitsgögn og  form fyrir skýrslugjöf. (8.7.gr.) Umhverfisstofnun hefur ekki verið á póstlista eða fengið boð til að fylgjast með störfum „Committee on Safe Seas and the Prevention of Pollution from Ships (COSS)“ sbr. 20 gr. tilskipunarinnar.  Nefndin  aðstoðar framkvæmdarstjórnina við gerð og breytingar á gerðum sem tengjast tilskipuninni.   Æskilegt væri að geta fylgst með störfum þessarar nefndar. Tilskipunin verður endurskoðuð fyrir 28. júní 2026.  Einnig verður skoðað hvort EMSA fær aukið hlutverk skv. þessari tilskipun. Tilskipunin var samþykkt 17. apríl 2019 innan ESB og er aðildarríkjunum ætlað að innleiða hana í landslög fyrir 28. júní 2021. Tilskipunin gerir fleiri og ítarlegri kröfur um eftirlit með afhendingu úrgangs frá skipum.  Fleiri skip m.a. fiskiskip munu þurfa að greiða fast gjald vegna móttöku úrgangs í höfnum, en taka þarf afstöðu til hvaða skip falli undir kröfu um  tilkynningaskyldu og skýrslugjöf um afhendingu úrgangs.    Gerðar auknar kröfur til hafna um móttöku og flokkun úrgangs í samræmi við flokkunarkröfur í landi.  Tilskipunin setur ítarlegri kröfur um gerð áætlana um móttöku úrgangs í höfnum og verða þær staðfestar á 5 ára fresti en ekki 3 ára eins og nú er.  Litlar og afskekktar hafnir munu einnig losna undan kröfum um gerð áætlana.   Skýrari reglur eru settar um hvað felst í föstu úrgangsgjaldi og munu veiðarfæri og úrgangur sem festist í þeim einnig falla undir fast úrgangsgjald.  Auknar kröfur eru um eftirlit með að ákvæðum tilskipunarinnar verði framfylgt en rafræn skýrsluskil ættu á sama tíma að auðvelda eftirlitið að einhverju leyti.  Gert er ráð fyrir að skip sem ekki hafa skyldu til að skila inn SafeSeaNet tilkynningum verði einnig undir eftirliti um skil á úrgangi.